In tempore baltarorum

«Jácome, tocaches no PP a tecla perfecta

e como vas cumprindo as túas tarefas

agora xa te sentas á súa beira.

Jácome, dis que vas contra o mundo, eu non o nego,

mais quita a máscara e ese atuendo

que sabemos que ti votas a Rosendo».

Ico aka Nuria Fergoo. «Jácome».

«Lo que antes ser muy mal

permanecer todo igual

y hoy resultar excelente.

Hombre blanco hablar con lengua de serpiente».

Javier Krahe. «Cuervo ingenuo».

Luís Pardo

https://luzes.gal/

Por riba de todas as frases e expresións do flamante alcalde de Ourense viralizadas (ou reviralizadas) estes días, eu teño a miña favorita. Hai pouco máis dun ano tiven que facer noite na cidade das Burgas. Era mércores, porque botaban Fariña, e cando rematou o capítulo deume por facer zapping ata caer en Auria TV. Eu descubrira a tele de Jácome moitos anos atrás, non co famoso magosto etílico («¡cojones!»), ese que está gravado sobre un fondo que parece o logotipo de En Marea, senón xa nas eleccións que gañara o bipartito. Daquela rulaba por aí un cd –que era como se viralizaban entón as cousas– cunha entrevista a cara de can que Gonzalo lle facía a Baltar pai no programa que, oportunamente, bautizara así: Planeta Baltar. Era como un paradoxo espazo-temporal deses que mudan a realidade tal e como a coñecemos. Se rebusco, aínda debe andar pola casa…

O presidente da Deputación de Ourense, Manuel Baltar, nunha imaxe do seu videoblog.

Aquela noite ourensá na que me vin atrapado polo horror, incapaz de cambiar de canle, Jácome interpelaba ao espectador dende a rúa, a plena luz do día, o que a esas horas me fixo pensar que ese mesmo clip igual se emitira en bucle xa decenas de veces. Estaba nos Xardíns do Padre Feijóo, diante da Oficina de Turismo, onde –tal e como contaba– viñan de vivirse unhas escenas propias «de Cuba o de Corea del Norte»: a xente facendo colas coma se fosen habitantes dun país en emerxencia humanitaria agardando recibir os alimentos da cooperación internacional. Pero o motivo era ben distinto: esa xente co bandullo cheo amoreábase polas entradas para o concerto de Carlos Núñez, un concerto gratuíto porque estaba subvencionado polo Concello (e, como acabo de comprobar, tamén pola Deputación), un dispendio de fondos públicos que indignaba a Jácome pero que non era a único motivo do seu enfado. Cun xiro de cámara que xa quixera para si Lazarov, o plano pasou da oficina ao edificio do lado, o Centro Cultural Marcos Valcárcel, que amosaba na fachada o cartel da exposición que acollía. In tempore sueborum, aquela mostra sobre os suevos que tantos bos momentos deixara no Galituiter. O cabreo de Jácome acadaba xa proporcións homéricas ao falar da dilapidación de fondos en cultura por parte dunha institución, a Deputación, «que no tiene por qué sobreeducar a la gente».

«Sobreeducar».

Deixo o artigo e meto o palabro en Google. Só unha entrada, dun tío mexicano que pouco me amaña. O resto, claro, eran escritos ou artigos «sobre educar». Probo cunha variante que me recomenda o propio teclado preditivo, «sobreeducación». Bingo. Mesmo atopo unha posible definición do termo, obra da socióloga Queralt Capsada: o fenómeno polo que un número importante de graduados universitarios, especialmente os máis novos, terminan ocupando postos de traballo para os que dispoñen de máis formación da requirida.

Jácome, na súa toma de posesión como alcalde de Ourense.

Agora o entendo. Seguro que Jácome pensa que non hai que tirar os cartos nestas cousas porque para currar en Coren ou na propia Deputación (as dúas profesións máis estendidas entre os que non emigraron a Vigo e hoxe votan a Abel Caballero) non precisas saber quen eran Hermerico e Requiario. E ten razón. Sálvao que para ser alcalde tampouco. Nin sequera para ser presidente da Xunta. O actual afirma sen rubor que Poemas galegos é a súa obra favorita, xa non só de Rosalía, senón de toda a literatura universal. O mesmo Feijóo que, cun guiño progre, sempre elixe a Aute como cantante preferido mentres explica que «Al alba», a súa canción sobre os derradeiros fusilamentos do franquismo, fala «das cousas bonitas da primeira luz do día». Si, o mesmo Feijóo que hai un mes aseguraba que a alcaldía de Jácome sería «letal» para Ourense para logo ofrecerlla por omisión na mesma bandexa de prata na que a esas alturas o líder de Democracia Ourensana pedía a cabeza de Baltar. «Fuera caciques», dicía o robot que trouxo para a campaña e co que posaba como se fosen Buck Rogers e Twiki. «Fuera caciques».

Tras a investidura, Jácome comeza a recoller cable e asegura que as súas botadas por fóra formaban parte do show, e que agora toca poñerse institucional. E que é o que dirá Feijóo? Que o que era letal, permanecer todo igual e agora ser excelente, parafraseando a outra icona da transición? Que a un ano e pico das autonómicas máis complicadas ás que se pode enfrontar –se é que chega facelo– non pode prescindir do graneiro ourensán de votos, por moito que xa non reborde como adoitaba facer? Que se Baltar quere ser como Samsa e manter o seu reino (o seu Planeta), dende o King´s Landing de Compostela non o van a impedir mentres conten coa lealdade dos seus abandeirados? Eu aposto porque culpará o PSOE de obrigalo a chegar ata aquí («¡Mira lo que me haces decir!», que berraba Manolito o de Mafalda) por non ter aceptado que goberne a lista máis votada. Igualico, igualico que en Andalucía. Ou en Madrid.

«Hombre blanco hablar con lengua de serpiente». Nesa canción, Krahe criticaba o xiro copernicano de Felipe González sobre a OTAN. Si, o mesmo Felipe González que tanto di arelar o seu antigo votante Feijóo. Pero quizais non o faga porque Felipe «respectaba que gobernase a lista máis votada». Quizais sexa por ese talento para facer unha cousa e a contraria sen que lle caese a cara de vergoña e, por riba, seguir como presidente. Xusto o que el pretende.