martes, 28 de agosto de 2018

Henges en Galicia. Existen y su número va en aumento

JMI PALEORAMA
https://arqueologiaenred.paleorama.es/


Este tipo de monumentos circulares solo se conocían en las Islas británicas, aunque se han empezado a identificar en Galicia

Los henges o círculos de piedras parecían patrimonio exclusivo de las Islas Británicas, pero lo cierto es que han comenzado a identificarse estructuras similares en Galicia. El henge de A roda fue el primero, del que se han obtenido dataciones correspondientes a la Edad del Bronce Medio, y ahora se suman otros encontrados en A Mariña. Queda mucho por estudiar para poder establecer si su presencia está directamente relacionada con un intensivo contacto con las Islas Británicas.


  •    
       
  •    
Los «henge» son estructuras prehistóricas circulares limitadas que abundan en las Islas Británicas, de los que el más conocido es el de Stonehenge. El de A Roda, en Barreiros, fue el primero identificado y estudiado en Europa fuera de las Islas Británicas.
Fue con un trabajo realizado el año pasado y dirigido por el arqueólogo Andrés Bonilla, quien en julio, cuando presentó en un acto público sus conclusiones, manifestaba: «Igual que en Galicia temos os castros por milleiros, os británicos teñen os henge, pero en Galicia e mesmo no resto de Europa non sabiamos de ningún outro». Y añadía: «Temos moitas preguntas que facernos, porque fóra do ámbito das Illas Británicas non hai henges. ¿Que relación había entre as Illas Británicas e Galicia na idade do bronce ou antes para que este xacemento apareza aquí?».
Si insólito resultaba ya el caso y alimentaba todo tipo de especulaciones, un nuevo hallazgo, también por mediación de MariñaPatrimonio hace que las especulaciones se desboquen. Y es que el círculo de A Roda no es único. En A Mariña hay varios más, el de Xove que apareció con las obras del corredor Ferrol-San Cibrao y otros dos en Xove y Cervo, en la zona conocida como A Mourisca. En la actualidad están cubiertos de vegetación y eucaliptos, pero sobre el terreno se pueden apreciar y se ven con nitidez en imágenes fotográficas tratadas, eliminando la maleza, como la cartografía LiDAR.
MariñaPatrimonio lo puso también en conocimiento de la Xunta, que envió técnicos que inicialmente se limitaron a recoger la información como referencia. Pero finalmente se incrementará su protección al catalogarlos como yacimientos arqueológicos. Así lo indicaron desde Patrimonio: «Respecto dos outros dous círculos, os técnicos de Patrimonio constataron a súa autenticidade como xacementos arqueolóxicos, e por tal motivo estase a reformar a ficha para cambiar a súa situación de referencia a xacemento arqueolóxico».

A Roda, el primer henge estudiado fuera de las Islas Británicas
Cuando en el año 2006 se iniciaron los desmontes del tramo Barreiros-Reinante de la autovía del Cantábrico se sabía del yacimiento de A Roda. Pero se pensaba que era un castro más. Lo que ocurrió es que estaba mal localizado en los planos y las excavadoras se toparon con los muros circulares. Los arqueólogos que supervisaban los trabajos pronto se dieron cuenta de que algo no cuadraba: las cerámicas eran muy anteriores a la época castreña y la estructura era demasiado pequeña para ser un castro. El trazado de la autovía fue modificado y ahora el yacimiento se conserva en una parcela que pertenece al Ministerio de Fomento.
Los arqueólogos que trabajaron en el yacimiento concluyeron que el interior de la estructura no fue un lugar de acopio de objetos y que tampoco se construyeron viviendas, de modo que nadie lo habitó: «Pénsase que era un lugar onde se xuntaba a sociedade prehistórica para facer xuntanzas de tipo político, sociais e mesmo actos relixiosos», dice Bonilla.
El henge de A Roda mide unos 50 metros de diámetro. Consta de un foso exterior de entre tres y cuatro metros de diámetro y uno de profundidad. El círculo está formado por dos muros, entre los cuales se depositó la tierra de foso, formando así el parapeto, que en su punto más alto probablemente alcanzase los tres metros. Se conserva la zona de entrada, de entre metro y medio y dos metros, orientada al noroeste. Junto a ella hay una piedra que podría ser uno de los menhires que delimitaban el acceso. Su ubicación probablemente no fuese casual, sino relacionada con la astronomía antigua, para marcar los ciclos de cultivos u otros fines.
Entre otros aspectos se ha documentado su sistema constructivo y se han podido realizar dataciones por radiocarbono que fijan su construcción en la Edad del Bronce Medio, entre los siglos XVII y XVI a.C.


A Roda, o Stonehenge galego

O círculo lítico de Barreiros, de fai uns 4.500 anos, é o primeiro «henge» que se descobre e investiga en Europa fóra das illas británicas

Resultado de imaxes para O círculo lítico de Barreiros

JOSÉ ALONSO
https://galego.lavozdegalicia.es/



Para os puristas, falar da Roda, no concello lucense de Barreiros, como o Stonehenge galego sen dúbida é un exceso, pero á conta de ser inexacto talvez sexa o que mellor o identifique e valorice para desentrañar o seu misterio. Hai 4.500 anos os habitantes das ladeiras de Santiago de Reinante empeñáronse en facer unha obra que perdurase no tempo, empregando materiais que non usaban, como pedras, achandando o terreo, construíndo fosos... Así deron forma a unha estrutura prehistórica circular limitada por un foso que abundan nas illas británicas, os henge, pero que fose delas ata agora non foran identificados e estudados en ningún outro lugar de Europa.
Cando no ano 2006 iniciáronse os desmontes do tramo Barreiros-Reinante da autovía do Cantábrico sabíase do xacemento da Roda. Pero pensábase que era un castro máis. O que ocorreu é que estaba mal localizado nos planos e as escavadoras topáronse cos muros circulares. Os arqueólogos que supervisaban os traballos pronto se deron conta de que algo non cadraba: as cerámicas eran moi anteriores á época castrexa e a estrutura era demasiado pequena para ser un castro. O trazado da autovía foi modificado e agora o xacemento consérvase nunha parcela que pertence ao Ministerio de Fomento.
Desde hai dúas semanas, un equipo de arqueólogos da Dirección Xeral de Patrimonio traballa no lugar. As súas conclusións avalan a singularidade da Roda como un henge, cuns 50 metros de diámetro e unha antigüidade de entre 4.000 e 4.500 anos ?o dobre que os castros?, á espera de axustala máis coas probas do carbono 14. Aínda que se sospeita que pode haber outro henge no pobo lucense de Coeses, non foi estudado.
«Igual que en Galicia temos vos castros por milleiros, vos británicos teñen vos henge, pero en Galicia e mesmo non resto de Europa non sabiamos de ningún outro», sinala Andrés Bonilla, arqueólogo que traballa estes días na Roda. O transcendente radica nas hipóteses que se lanzan: «Temos moitas preguntas que facernos, porque fóra do ámbito dás Illas Británicas non hai henges. Que relación había entre as Illas Británicas e Galicia na idade de bronce ou antes para que este xacemento apareza aquí?».

Un lugar de reunión para actos sociais, políticos ou relixiosos

¿Por que construíron o henge da Roda? A falta dun estudo máis minucioso, todo son hipótese. Os arqueólogos que traballaron no xacemento concluíron que no interior da estrutura non foi un lugar de provisión de obxectos e que tampouco se construíron vivendas, de modo que ninguén o habitou: «Pénsase que era un lugar onde se xuntaba a sociedade prehistórica para facer xuntanzas de tipo político, sociais e mesmo actos relixiosos», di Bonilla. O xacemento consérvase en condicións de valorizar. O estudo de Patrimonio sentará as bases para iso. «A imaxe que vemos agora é moi deformada, pero eu penso que se podería recuperar porque é un sitio estruturalmente moi sinxelo: temos un muro de pedra, outro por dentro e os materiais, a terra, no medio», engade.
O henge da Roda mide uns 50 metros de diámetro. Consta dun foso exterior de entre tres e catro metros de diámetro e un de profundidade. O círculo está formado por dous muros, entre os cales se depositou a terra de foso, formando así o parapeto, que no seu punto máis alto probablemente alcanzase os tres metros. Consérvase a zona de entrada, de entre metro e medio e dous metros, orientada ao noroeste. Xunto a ela hai unha pedra que podería ser un dos menhires que delimitaban o acceso. A súa localización probablemente non fose casual, senón relacionada coa astronomía antiga, para marcar os ciclos de cultivos ou outros fins. Un misterio máis do henge da Roda, que dá lugar a todo tipo de especulacións.

Ningún comentario:

Publicar un comentario