A palla no ollo alleo e non a biga no propio…

por abc

Non sei se me meterei nun pataqueiro con esta reflexión, só pretendo pluralizar as miñas elucubracións persoais despois de recapacitar sobre a incomodidade dunha rapaza nun tallo dun bar tentando agochar o limitado… as tiranías na forma de vestir da muller que veñen dende o seno familiar, forman parte da nosa cultura e lévanme a pensar, en clave feminista, o que se esconde tralo velo (hiyab) co que algunhas mulleres musulmáns cubren as súas cabezas: o mandato patriarcal e a escravitude cultural. Así como o feito de que o velo reserva ás mulleres na responsabilidade de salvagardar as tradicións, o feito de que o seu uso non rexa para os homes e a “voluntariedade non libre” das mulleres có levan.

A estas alturas ninguén dubida de que o uso do velo represente (entre outras cousas) unha clara discriminación cara as mulleres. Non é esa a cuestión que quero traer aquí. O que me gustaría é entrever que algunhas das costumes e prácticas estéticas de Occidente tamén discriminan e oprimen ás mulleres e que, sen embargo, poucas veces son foco de estudio. Se as puxéramos en tela de xuízo, evitaríamos “ver a palla no ollo alleo e non a viga no noso”, non sabería dicir ónde está o límite entre algo elixido ou non, sobre todo tendo en conta a cantidade de costumes patriarcais (culturais, tradicionais, relixiosas… écheme igual) ou modas que temos normalizadas. 

A marroquí Fatema Mernissi, no seu libro ‘El harem de occidente’, mantén cá talla 38 é a tiranía estética das mulleres occidentais. A isto poderiamos engadir as saias hipercortas e os zapatos de tacóns imposibles, que fan tremer os artellos de moitas adolescentes e rapazas ata o punto de que algunhas, para poder pisar firme, teñan que camiñar agarradas doutra persoa. Isto tradúcese en dependencia física e en falta de liberdade de movementos, algo moi coartador no caso de ter que saír correndo.

As dietas milagre, reconstrución do hime, depilacións… Por non falar do piercing no clítoris, ou a cirurxía vaxinal para reducilos labios menores, prácticas catalogadas pola OMS como formas de mutilación xenital feminina. A industria da cosmética e beleza, coa colaboración dos medios de comunicación, declararon, en pleno auxe do Estado del Benestar, a guerra absoluta a tres inimigos preferentes: o vello corporal, a idade e a obesidade. Moitos son, sobre todo mulleres, inda que tamén se estea popularizando entre homes, os que consumen cremas hidratantes, anti-engurras, reafírmantes, máscaras faciais, maquillaxe, pos… moitas/os sométense a dietas inhumanas, e son cada vez máis tamén os/as que se someten á cirurxía plástica para quitar ou poñer en partes do corpo.

Todas estas prácticas son propias de occidente e tamén responden o mandato patriarcal, a escravitude cultural e, a esa “voluntariedade non libre” o mesmo có velo. As mozas (obrigadas no colexio ou na rúa a levalo) quítanse o velo en canto chegan a casa, da mesma maneira cás mozas (manipuladas pola estética) buscan calquera situación para quitar os taconazos e por suposto cando chegan a súa casa… Deixémonos, pois, de facernos cruces cando falamos do velo (ou fagámonolas), pero revisemos tamén as prácticas estéticas ás que estamos sometidos aquí. Así, por un lado, a sociedade deixará de vítimizar ás mulleres musulmáns que levan velo e, por outro, a loita pola igualdade será moito máis solidaria.

Vítimizar ás mulleres que levan velo significa colgarlles a etiqueta de oprimidas, vulnerables e débiles, caladas e submisas. Sen embargo, as revoltas que recentemente sucederon no mundo árabe evidenciaron, máis que nunca, que eses estereotipos pouco ou nada se axustan á realidade.

Son millóns de mulleres as que forman o fronte de loita en varios países árabes. Incluso lideran algunhas revolucións valéndose, en ocasiones, de Youtube ou Twitter, como a moza Asmaa Mahfouz en Exipto, a blogueira tunesina Lina Ben Mehenni ou a activista iemení Tawakul Abdel-Salam Karman.

Destacable tamén o papel das nais das persoas asasinadas durante os primeiros días da revolta en Exipto, que se negaron a realizar as cerimonias ata cá revolución non conseguira poñer fin o réxime de Mubarak.

As mulleres están alzando voces e os seus corpos contra das ditaduras nos seus países e están participando na violenta e hostil vida social e política para tratar de construír sociedades máis libres e máis xustas. Algunhas con velo e outras sen il, son mulleres combativas. De caladas e submisas, nada.

Amáis de denunciar as opresións noutros contextos culturais, fagamos revisión crítica das nosas propias, elixidas si, pero que non deixan de ser opresións, oxalá tiveramos tamén capacidade para romper con eses estereotipos homoxeneizadores de "culturas", "pobos" ou "costumes" doutros lugares.