domingo, 19 de febreiro de 2017

Los burkas de occidente

Pilar Aguilar**
http://www.tribunafeminista.org/
Colgué en Facebook la foto de una mujer en la alfombra roja de Cannes: poca, poquísima ropa y mucho, muchísimo tacón. Colgué esa, podría haber colgado otras varias puesto que la mayoría de las que por allí desfilan van andando de puntillas (o sea subidas en 15 o 20 centímetros) y poco vestidas (haga frío o calor, llueva o ventee) mientras que ellos van tan cómodos y relajados.
Acompañé la foto de una frase asimilando estas vestimentas con los burkas.
¡La que se ha liado!
Muchos comentarios sostienen que no se puede comparar. Yo digo que sí… y digo que no.
1. No se puede comparar en un punto (ciertamente muy importante): en ciertos países musulmanes el velo es obligatorio. En otros, hasta el burka lo es. Aquí, ir medio desnudas soportando el frío o subidas en esos tacones machándose los pies, no lo es. O sea, la ley no lo prohíbe. Y este hecho no me parece secundario ni de poca monta sino todo lo contrario.
[Nota “a pie de página”: las leyes no nos las regalan, las peleamos. Duramente y durante años. Y seguimos peleándolas. Lo digo porque yo no creo en absoluto que nuestra religión sea, per se, más abierta sino que llevamos siglos obligándola a serlo y muchas personas han ardido en piras por ello].
cómoda2. Puntualizado ese aspecto (que vuelvo a repetir, no minimizo en absoluto, pero nada, nada), pienso que sí, que se puede comparar. Decir que estas modas son nuestros burkas es, por supuesto una metáfora pero no traída por los pelos ni disparatada (mucho menos que hablar de “los caballos” de un motor o de “la sierra” de Gredos). Burka y moda occidental emanan del mismo mecanismo, de la misma concepción sobre “quién manda aquí”, nacen de la arraigada ideología que predica que el cuerpo de las mujeres está para complacer a los hombres. Nacen del convencimiento (explícitamente formulado o no) de que las mujeres tenemos la obligación de gustar al máximo aunque para ello debamos sufrir, ir incómodas, perder un tiempo considerable, gastar dinero, etc. Pienso que burka y moda son dos caras de la misma moneda: el control del cuerpo de las mujeres y su sometimiento al deseo masculino. Ya dije que la diferencia –grande, sin duda- no es de calidad sino de obligatoriedad.

Otros puntos surgidos en torno a mis post merecen atención.

1. Algunas personas dan por supuesto que, al plantear tales temas, queremos prohibir que las mujeres se vistan o se calcen de esta u otra manera. Se ponen histéricas (ellas) y agresivos (ellos) reclamando la libertad de las mujeres… Insinúan, ya de paso, que si las critico (me harto de repetir inútilmente que no las critico ni a ellas ni a las que se ponen burka), es por envidia. Ciertamente me gustaría ser joven, guapa y tener tipazo. Pero no envidio para nada la servidumbre tiránica en la que viven (aunque la tengan tan interiorizada que vayan reclamándola como “un gusto” muy suyo).
cómoda 42. Hay personas que “culpan” a esas mujeres y dan por supuesto que si van así y no se rebelan ante la tiranía de la moda es porque no quieren. Yo predico la insumisión, por supuesto. Agito todo lo que puedo para convencer al máximo de personas (y fundamentalmente a las mujeres) de que hay que desobedecer las imposiciones capitalistas y los mandatos patriarcales. Pero entiendo que no tod*s somos iguales ni tenemos la misma mente, ni las mismas ocasiones, ni el mismo entorno, etc. Sé que, como dijo Simone de Beauvoir: “El opresor no sería tan fuerte si no tuviera cómplices entre los propios oprimidos”. Pero, de ahí a justificar la opresión diciendo que l*s oprimid*s la aceptan, hay un abismo. Y de ahí a insinuar que l*s culpables son l*s oprimid*s median otro par de abismos.
3. Me sorprende comprobar el nivel (nivel bajo cero, como el del Mar Muerto, o sea -416,5 m exactamente) de pensamiento que demuestran quienes creen que la libertad es algo caído del cielo, espontáneo, que brota del alma (“del coño”, de “las ganas” y deseos…) sin más y no está condicionada por nada ni nadie. No es dependiente del género, de la clase social, de la economía, del mercado, de la historia general y de la propia, del país, de la época, etc. etc. Reclaman que esas mujeres hagan lo que “les salga del coño” (cosa que, vuelvo a repetir yo no pretendo prohibirles) pero no se plantean ni por un instante cómo se forman los deseos o la subjetividad, por qué a las mujeres “les sale del coño” gastar tanto tiempo, energías e incluso dinero en parecer guapas (¿y quién decide el canon de guapura?), o por qué (cambiando de registro) “les sale del coño” servir a los demás miembros de su familia y dedicar más de cinco horas a tales cuestiones mientras que ellos dedican una, o por qué en los casos más extremos, “les sale del coño” vivir con un maltratador…
Ni, por supuesto, se plantean cuáles son los límites de la libertad.
Un desastre comprobar tal pobreza de pensamiento. Una pena tanta incultura. Una tristeza que aún no sepan que, como dijo Amelia Valcárcel: “Ser individuo no es asunto individual”.
Me recuerda Teresa Díaz Chicote la frase de Spinoza: “Los Hombres se creen libres porque ellos son conscientes de sus voluntades y deseos, pero son ignorantes de las causas por las cuales ellos son llevados al deseo y a la esperanza.” La frase tiene tres siglos y medio (por eso Spinoza dice “hombres”, yo creo que ahora un señor tan extraordinario como él nos nombraría) pero aún hay muchísima personas cuyas mentes funcionan como si Spinoza, Marx, Freud, Braudel, Bourdieu, Mary Douglas y, por supuesto, TODO EL PENSAMIENTO FEMINISTA no hubieran existido*. Viven en la Edad Media.

*Nota: que no soy tan snob como para decir que tod*s tenemos que leer y conocer a esos autores y autoras y que no soy tan estúpida como para presumir de haberlos leído yo misma, pero que hay cosas que ya están el en acervo común de la humanidad, que ya son adquisiciones de base (o sea: que no es necesario haber leído a Euclides para saber algo de geometría…).
**Analista de ficción audiovisual y crítica de cine. Licenciada en Ciencias Cinematográficas y Audiovisuales por la Universidad Denis Diderot de París. Lee el blog de cine de Pilar Aguilar: http://pilaraguilarcine.blogspot.com.es

Núñez Feijóo: de defender los partos en hospitales públicos a tener a su primer hijo en una clínica privada

  • El centro elegido por el presidente gallego y su pareja, Eva Cárdenas, es una clínica privada que pertenece al Grupo Hospitalario Modelo, que forma parte de HM Hospitales
  • Núñez Feijóo no disfrutará del permiso de paternidad

  • http://www.infolibre.es/



Alberto Núñez Feijóo, presidente de la Xunta de Galicia. EFE

Eva Cárdenas, pareja del presidente de la Xunta, Alberto Núñez Feijóo, ha dado a luz este miércoles en la Maternidad Belén de A Coruña a su primer hijo en común, según informa la prensa gallega y ha confirmado el propio dirigente popular a través de su Twitter. El centro elegido se trata de un centro privado y pertenece al Grupo Hospitalario Modelo, que forma parte de HM Hospitales.

Según informa Abc, la elección del hospital, según el propio Núñez Feijóo, sería asunto de la madre, directora de Zara Home. La pareja ha ingresado a primera hora de la mañana de este miércoles donde se ha llevado a cabo el parto programado. En torno a las 11 de la mañana, ha sido el propio presidente de la Xunta el que ha anunciado, a través de su cuenta de Twitter, el nacimiento de su hijo Alberto.

Tal y como se puede leer en la web del Grupo Hospitalario Modelo, se trata de un "referente de la sanidad privada gallega". La Maternidad HM Belén, según explica en su web, el centro elegido por Núñez Feijóo y Eva Cárdenas, dispone de cuatro quirófanos y 34 habitaciones individuales. El anuncio del embarazo se conocía el pasado septiembre, en plena campaña electoral de las autonómicas gallegas.

Asimismo, el presidente de la Xunta también ha confirmado que no disfrutará del permiso de paternidad, ampliado este año a un mes, debido a las obligaciones de un cargo como el suyo. También está confirmado, según Abc, que la directiva de Zara Home  y su hijo, que llevará por nombre Alberto, no se mudarán a Monte Pío, la residencia oficial del presidente de la Xunta en Santiago de Compostela. Según ha trascendido, vivirán en el piso que tiene en la ciudad de A Coruña. 

Se la circunstancia de que Núñez Feijóo afirmó en septiembre de 2016 en una entrevista en V Televisión que "el mejor sitio para parir es un hospital público".


En este sentido, el entorno del presidente gallego ha aclarado este miércoles, segun informa La Voz de Galicia, que fue su pareja la que eligió dar a luz en una clínica privada:  "Fue Eva Cárdenas quién tomó en exclusiva la decisión de dar a luz en la Maternidad HM Belén, un centro de salud que tiene convenio con la empresa en la que trabaja, Inditex, y en el que podía contar con el profesional que ha llevado su salud ginecológica las últimas décadas".

El Gobierno veta una ley gallega para devolver todo el dinero estafado con las preferentes

El Ministerio de Economía registra en el Congreso un informe para bloquear la norma, aprobada por unanimidad en la Cámara gallega

El gabinete de Rajoy admite que la iniciativa supondría la devolución de todo el dinero, pero la veta porque, dice, afectaría al déficit público

David Lombao
http://www.eldiario.es/

Fragmentos del informe remitido por el Gobierno al Congreso para vetar la ley gallega
Fragmentos del informe remitido por el Gobierno al Congreso para vetar la ley gallega
La historia de la AP-9 se repite. Apenas cuatro meses después de, estando aún en funciones, maniobrar para impedir que se llegase a debatir en el Congreso de los Diputados la ley aprobada por unanimidad en el Parlamento de Galicia para transferir a la Xunta las competencias sobre la Autopista del Atlántico, el Gobierno de España reproduce la operación y veta otra ley votada por todos los grupos de la Cámara gallega. En esta ocasión la perjudicada es la norma que, impulsada inicialmente por el BNG y aprobada definitivamente por el todo el pleno del Parlamento de Galicia en marzo de 2014, pretendía que todas las personas engañadas con las participaciones preferentes y productos financieros semejantes pudieran recuperar "íntegramente" su dinero. La razón que esgrime el Ejecutivo de Mariano Rajoy es que aplicarla perjudicaría las cifras del déficit del Estado.
Los argumentos del veto acaba de registrarlos en el Congreso la asesoría parlamentaria del ministro de Economía, Luis de Guindos. En un informe de tres páginas al que ha tenido acceso eldiario.es el propio Ministerio admite que la ley gallega -apoyada entonces por PP, PSdeG, AGE y el propio Bloque, que la había propuesto- revertiría el "proceso de gestión de híbridos" realizado por el Gobierno de España durante el año 2013 a través del Fondo de Reestructuración Ordenada Bancaria (FROB). Mediante ese proceso, resume, las personas a las que habían colocado productos financieros como preferentes o subordinadas "canjearon sus títulos por capital y deuda" y "sufrieron recortes en su inversión original", esto es, la conocida popularmente como "quita de las preferentes", que comenzó estimando que parte de la clientela afectada perdería hasta casi la mitad de sus dinero.
Si "no se hubiese realizado este ejercicio", explica el informe, el FROB "tendría que haber hecho una inyección adicional de recursos públicos" de unos 13.600 millones de euros, de los que 9.760 correspondería a "inversores minoristas", esto es, a pequeños clientes a quienes le fueron colocados productos complejos, los mismos que protagonizaron sonoras protestas para exigir que Novagalicia Banco devolviera el dinero de las preferentes de las desaparecidas Caixanova y Caixa Galicia. Estas personas, admite el propio informe, perdieron entre el 20% y el 25% del dinero tras acudir a procedimientos como el arbitraje de consumo, por medio de sentencias judiciales o la venta de acciones por las que los bancos canjearon parte de las preferentes.
En este escenario, el Gobierno central reconoce que si la ley gallega llegase a aprobarse "tendría efecto sobre ese 20%-25%". Esto es, las personas estafadas recuperarían todo lo perdido. Pero esa devolución "derivaría en un impacto en los recursos públicos" porque el Estado sigue controlando BFA, esto es, la matriz de Bankia, y además se activarían "garantías concedidas en desinversiones previas". Ese dinero saldría del presupuesto del FROB, el mismo sobre lo que se cargaron operaciones como el rescate de Novagalicia Banco, del que no se han recuperado unos 8.000 millones de euros públicos.
Esto, advierte, "generaría un aumento del déficit", por lo que el Ejecutivo "no presta su conformidad" para la tramitación de la ley. Lo hace amparándose en el artículo 134.6 de la Constitución, que permite al Gobierno bloquear cualquier cambio en las leyes que implique un incremento del gasto o una merma de ingresos en el erario.

El texto vetado

Protesta de preferentistas ante el Parlamento gallego en 2012
Protesta de preferentistas ante el Parlamento gallego en 2012 PRAZA.GAL
Con esta operación el Ministerio de Economía se opone, a efectos prácticos, a añadir una disposición adicional y dos transitorias a la ley de reestructuración del sector bancario del año 2012, la que incorporó al ordenamiento jurídico estatal las condiciones del rescate europeo del sector. En ese texto el Parlamento gallego fijaba una definición formal para distinguir a personas ahorradoras y clientes minoristas, indicando que se consideraría "ahorradores" a las personas que no hubiesen contratado previamente productos financieros complejos o que cuando les colocaran las preferentes hubiesen creído que estaban contratando una cuenta de ahorro ordinaria, así como a la clientela que simplemente hubiese sido engañada. Además, la ley gallega establecía que las personas que se encontraran en esta situación no podrían ser víctimas de un desahucio si no podían afrontar una hipoteca contratada con la misma entidad que las estafó.
Queda así suspendida una ley que, no obstante, nació marcada por la contradicción en el seno del PP. No en vano, el mismo día en que la ley comenzó a tramitarse en el Parlamento de Galicia con el apoyo de todos los grupos el BNG defendió una iniciativa prácticamente idéntica en el Congreso de los Diputados. Mientras, en el legislativo gallego, el PP defendía el texto como "un escalón más en la búsqueda de un fin compartido: que el 100% de los engañados recuperen el 100% de sus ahorros", en Madrid los populares rechazaban la iniciativa que, acusaron, estaba inspirada por una intención de la izquierda de "usar el dolor" de las personas engañadas por los bancos.

Como era a moda pobre dos galegos no século XIX

CARLOS SOLLA
http://historiadegalicia.gal/



A idea dun traxe típico dunha localidade ou provincia provén das series de gravados costumistas do século XIX aos que, sendo unha fonte de documentación importante, non se lles pode dar creto sen un estudo e contraste previos da información que nos achegan, posto que a xente non levaba un uniforme e cada persoa imprimía á súa vestimenta un selo persoal.
A teor do expresado na introdución d’O traxe, unidade didáctica editada en 2002 polo Museo do Pobo Galego, propúxenme, peteirando nas gacetas decimonónicas, bosquexar a indumentaria masculina de Cerdedo a través das requisitorias. A ver como saio desta.
A finais de outubro de 1836, a igrexa parroquial de San Xoán de Cerdedo foi obxecto dun roubo. A investigación do caso acabou sinalando como presuntos autores a Salvador Rodríguez e a Francisco Arén, ambos os dous veciños de Cerdedo.
En maio do ano seguinte, o Xulgado de primeira instancia de Tabeirós, a través dos boletíns oficiais, esixía o seu arresto para que emprestasen declaración, facilitándolles ás forzas da orde pública das catro provincias senllas descricións (“señas” ou “señales”). Amais dos trazos faciais e corporais, tamén se engadía a súa indumentaria (“fisonomías y vestido”). Chama a atención a pouca estatura dos mencionados, acorde coas miserentas condicións de vida da meirande parte da poboación. Valla de exemplo que, no ano 1865, Galiza presentaba a taxa máis alta do Estado de mozos rexeitados para o servizo militar por non dar o talle (20%). Que as pezas de roupa fosen significativas para a identificación dos sospeitosos viña corroborar que, naquel tempo, o vestiario da xente do común se reducía á roupa de diario ou “de cotío” (unha vestimenta para todos os días) e, os desafogados, unha muda para os domingos ou días de festa (traxe de gala ou de garda). Dedúcese tamén que cada unha das pezas de vestir só era substituída cando xa non lle quedaba tea para soster máis remendos. En palabras do pobo, os humildes sempre andaban “sucios e rachados”. En Cerdedo a necesidade foi moita.
Homes pequenos
Sen máis arrodeo, velaquí a descrición de Salvador e mais de Francisco:  
Señas de Salvador Rodríguez.- Edad 36 años, estatura 5 pies (140 cm), pelo y cejas negro, ojos negros, nariz y cara regular, barba poca, color trigueño; vestía pantalón y chaqueta de somonte color pardo, chaleco de manchester azul, sombrero redondo.
Señas de Francisco Arén.- Edad 26 años, estatura corta, pelo y cejas negro, ojos ídem, nariz y cara regular, color trigueño; vestía pantalón y chaqueta de burel, chaleco de manchester negro, sombrero viejo.

Traballando na madeira en Betanzos a comezos do século XX / Matilda Anderson
Respecto ao pantalón e á chaqueta de Salvador Rodríguez, diremos que, en xeral, a expresión “de somonte” é unha locución adxectiva que, falando de tecidos, cualifica o pano como “basto, burdo, áspero, al natural y sin pulimiento” (dic. RAE). Segundo o mesmo dicionario, “somonte” é o terreo situado na faldra dunha montaña. Correspóndese á forma galega “pardomonte”. O hábito non fai o monxe, mais, o hábitat facía e vestía o leigo. Con certeza, o traxe de Salvador era de la basta, sen abatanar, proveniente de rabaños autóctonos ou casteláns. A parda é a cor “semejante al de la tierra o al de la piel del oso, y que tira a marrón o a rojizo” (dic. RAE), sen tinguidura. No tocante ao “chaleco de manchester”, ora falamos dun colete confeccionado en pana grosa, “calidade Manchester” (de 25 a 40 acanaladuras en 10 cm de tea), ora falamos dunha peza confeccionada con tea de algodón importada de Inglaterra, fornecidas mormente por vendedores ambulantes. O sector téxtil foi o abandeirado da revolución industrial en Gran Bretaña, un proceso que supuxo a decadencia da confección artesanal (menos rendíbel) en todo o mundo e, xa que logo, o das fibras tradicionais: a la e o liño. A cor do chaleco era a azul, probabelmente azul mariño. Segundo o dic. RAE, “sombrero redondo” é sinónimo de “sombrero de copa”, porén, entre varias posibilidades, o chapeu ao que cecais se faga referencia é o de copa esférica e de aba media ou larga, elaborado en feltro.
Respecto ao pantalón e á chaqueta de Francisco Arén, a expresión “de burel” pode ser galeguismo ou gralla tipográfica (por “de buriel”). O dicionario RAE dinos que o “paño buriel” é o de cor parda, da cor natural da la. O traxe de Francisco tamén era de la, mais de mellor acabado pola acción do batán. A maiores, vestía un chaleco de cor negra, feito co mesmo tipo de pana que o do compañeiro. Do seu chapeu só podemos dicir que estaba raído polo uso.
Os panos e teas galegas
Falando de teares, batáns e xéneros de la, Eugenio Larruga, no tomo XLIV das Memorias políticas y económicas sobre los frutos, comercio, fábricas y minas de España de 1794, ofrecénos un magnífica radiográfia da artesanía do tecido na Galiza de finais do XVIII e comezos do XIX:
En fin, se puede decir que en esta provincia [Santiago, na que se incluía Cerdedo] no hay fábrica alguna de lana, y solamente en algunos telares se fabrica lo que llaman buriel para uso de los labradores en su común vestido: cada uno de dichos telares no ocupa más persona que su dueño. Todos los demás géneros de lana que se consumen vienen de Castilla y de países extranjeros.
En alguna que otra aldea se encuentra también algún telar en que se texe algún buriel de lana del país. Este género solo lo consumen los labradores en su común vestir. En cada uno de estos telares no se ocupan otras personas que sus dueños. No hay hilanderas de profesión, pues cada labrador trabaja la lana con su familia por sí en las noches de invierno, ínterin se están calentando, sin más torno por lo general que el de sus dedos. En tal qual paraje se halla algún batán tan desaliñado, como que únicamente sirve para dicho buriel.  
Se calcula que lo que se fabrica por año en Galicia en la clase de texidos de lana asciende a quinientas y setenta varas (1 vara: 83 cm aprox.) de paño somonte; de buriel, ciento cincuenta mil quinientas y sesenta; y de picote, quarenta y siete mil quatrocientas diez y nueve. Debería aumentarse esta industria casera para excusar lo que surte de paños somontes y burieles la Castilla.
En definitiva, dependendo do mellor ou peor acabado do xénero, fiando e tecendo na la obtíñase, nesa orde, o pano de burel, o de somonte e o de picote. O picote, lera ou candil tamén se elaboraba entretecendo la e liño. Co liño fino, ben mazado no folón, facíase lenzo. O liño vasto era a estopa e, en contacto prolongado coa pel, provocaba proído.
Falando do pano de picote, no periódico madrileño La Revista Española do martes 23 de decembro de 1834, lemos o seguinte suceso: De San Juan de Cerdedo con fecha del 10, escriben lo que copiamos a continuación: Ha sucedido en la parroquia de San Martín de Forcarey, del arzobispado de Santiago, un robo de los que jamás se han oído. Enterrado un cadáver el día 23 de noviembre, en aquella misma noche lo sacaron de la sepultura y lo desnudaron, dejándole sin el hábito de picote y calcetas.
Empregados como mortalla, o “hábito de picote” era un saial rudo, áspero ao tacto (“que pica”); as “calcetas”, unha sorte de medias ou calzóns longos (cirolas). Os mortos non se amolaban, pois xa nada tiñan que rañar.

Tear en Pedrafita / Matilda Anderson
Teas reutilizadas
Seguimos coa nosa. En febreiro de 1846, o Xulgado de Tabeirós require a captura de Benito Varela, veciño de San Xoán de Cerdedo, por “malos tratamientos” a Manuel Simal, veciño de San Martiño de Figueiroa. Eis a descrición do Varela:
Señas.- Edad 23 años, estatura cuatro pies y diez pulgadas (135 cm aprox.), pelo castaño, ojos pardos, nariz regular, barba lampiña, cara larga, color trigueño, viste pantalón tela rapon rayado, chaqueta paño negro, sombrero de palma, chaleco íd. tela rapon, zapatos blancos gruesos.
Verbo do “pantalón tela rapon rayado”, Mª Ángeles González Mena, na Colección pedagógico textil de la Universidad Complutense de Madrid (1994), define “rapón”: Antiguamente, ropa larga que solía llevarse sobre los demás vestidos. En Castilla y Cáceres, colcha o cobertor. O dic. RAE rexistra o sinónimo “ropón”. O rapón é un material que se emprega hoxe para recheos ou forros. Dedúcese que Benito Varela vestía un pantalón eleborado cunha tea reutilizada ou cun retallo. Ao respecto da “chaqueta paño negro”, González Mena (op. cit.) define “paño”: Tejido muy tupido y raso, especialmente de lana. A cor “negra” dinos que, cecais, a tea foi tinguida. O sombreiro de palma, xa de palma canaria (Phoenix canariensis), xa de palla (centea ou triga). O chaleco coma o pantalón en feitura e color. Os “zapatos blancos gruesos” ben podían ser unhas alpargatas ou mesmo zocos, aínda con pouco uso.   
En abril de 1853, o Xulgado de primeira instancia de Ribadavia, vía boletíns oficiais, solicita a captura de Domingos Garrido, veciño da aldea de Chamadoira, parroquia de San Xoán de Cerdedo, por roubar unhas pezas de roupa na casa de Antonio Martínez Rayos, veciño de Freás de Astariz (Castrelo de Miño). A seguir, a descrición de Domingos Garrido:
Señas. Edad 30 años, estatura corta, barba cerrada y con patilla, pelo y ojos negros: viste pantalón pardo, chaqueta negra y vieja, chaleco ídem, sombrero gacho.
O “pantalón pardo” remítenos ao tecido de la basta, sen abatanar e sen tinguir. Chaqueta e chaleco combinados; a chaqueta gastada. Na cabeza portaba un pucho de feltro de copa baixa e arredondada, de aba ancha e tendida cara a abaixo.
Outras prendas de fuxidos
En xaneiro de 1870, o Xulgado de primeira instancia da Estrada esixe a captura de Celestino Lago, alcumado Pesco, veciño de San Martiño de Figueiroa, acusado do homicido de Maximino Barreiro.
Señas de Celestino Lago: Es oriundo de la villa de Muros; estatura como de 5 pies (140 cm aprox.), delgado, color blanco, ojos algo claros, barba naciente, tiene una señal en el lado de la cara; en días festivos viste chaqueta larga y pantalón negro; a diario pantalón de corte y chaqueta castaño oscuro, calza botas a la continua, y lleva en la cabeza sombrero redondo color habano.
Na descrición deste muradán aveciñado en Cerdedo, diferénciase o indumento cotiá da roupa da festa. A diario, viste un pantalón de xastre, feito a medida. A chaqueta, parda escura ou marrón. Os domingos ou festividades acompaña o pantalón negro cunha chaqueta por debaixo da cadeira (almilla, quizais con remontas). Decote calza unhas botas de coiro (prob., zocos, chancos, tamancos ou galochos: sola de madeira e pel de xato, ao natural ou tinguida) e, na cabeza, porta un chapeu de copa esférica e de aba media ou larga, elaborado en feltro marrón torrado.
Labrego galego a comezos do século XX / Pelai Castañeda
























En abril de 1895, o Xulgado de primeira instancia de Caldas de Reis, de resultas da investigación do homicidio de Xosé Fernández, require a Daniel Barrios Fernandez, de 22 años, soltero, natural y vecino del Ayuntamiento de Cerdedo, de estatura regular, delgado de cuerpo, pelo y cejas negro, ojos pardos, cara larga, color del rostro trigueño y barba naciente. Viste chaqueta, chaleco y pantalón de paño de corte color castaño; usa camisola blanca y sombrero hongo a la cabeza color chocolate y calza botinas.
Daniel Barrios viste terno (ou apenas o pantalón) cortado en xastraría en tons marróns. Por baixo, en liño ou algodón, unha camisola de tea fina (prob., lapela en pico). Cubrindo a cabeza, en feltro, un sombreiro de aba estreita e coroa redonda de cor marrón; nos pés, cubrindo o tornecelo, uns botíns ou chinelas.
En xullo de 1896, o Xulgado de primeira instancia da Estrada, a través dos boletíns oficiais, “cita, llama y emplaza” a Xosé Leiro Liripio, canteiro e veciño de Figueiroa, acusado de lesionar a Manuel Sueiro Bouzas.
Señas personales: Edad veintiséis años. Estatura regular. Color trigueño. Cara redonda. Pelo negro. Cejas ídem. Barba poblada. Viste pantalón, chaleco y chaqueta de tela ablancazada. Calza borceguíes. Boina azul.
Xosé Leiro Liripio tráxase con pantalón e chaleco. Toda a súa roupaxe, ou cecais só a chaqueta, tiraba ao branco ou, en orixe, fora desa cor. Nos pés leva uns borceguíns, é dicir, uns botíns de coiro que, xeralmente, eran abertos por diante e que anoaban amallós. Segundo imos vendo, os nosos outlaws non gastaban polainas, tampouco non, monteira. Tóucase Xosé cunha pucha de feltro azul, xa boina viguesa, xa chupeta, provista de viseira.
En maio de 1897, o xuíz instrutor da Estrada “llama y cita” o canteiro Francisco Gil y Gil, natural de Ventoxo (Forcarei) e veciño de Cerdedo, acusado de violación de domicilio e lesións, inflixidos a Claudio Porto.
Señas del procesado: Pesa 60 kilos. Talla, 1 metro 60 centímetros. Color de las pupilas, castaño. Color del rostro, bueno. Cicatrices, ninguna. Barba poblada. Nariz y boca regulares. Pelo y cejas castaños. Viste pantalón, chaleco y chaqueta de tela clara usada, usa boina y calza zapatones.
Cara ao remate do século XIX, os produtos da industria téxtil, pioneiros no proceso globalizador, condenaron a morte os fiandóns. A introdución da fibra de algodón, a exitosa mecanización do fiado e do tecido, os procedementos de branqueo, tinguidura e estampado, unidos ao desenvolvemento dos medios de transporte foron acurrunchando os vellos fusos, rocas e teares domésticos e mais as urdas e tramas milenarias. De calquera xeito, Francisco Gil y Gil acudiu, probabelmente, perante a xustiza da Estrada, ataviado co seu fato vello, arrastrando os seus zapatóns ferrados e coa pucha calada até a sobrecella.